RZECZPOSPOLITA OBOJGA NARODÓW

 

kalendarium

Królowie

Mapy

Magnaci i wodzowie

sejmy

szlachta

Miasta i mieszczanie

Religia

Unia

Bitwy

Historia

Świat

Wydarzenia

Ciekawostki

akty dokumenty przywileje

                                                                 Bezkrólewie (1572-1573)

1573       Konfederacja warszawska gwarantująca wolność wyznaniową różnowiercom; elekcja Henryka Walezego , artykuły Henrykowskie i pacta conwenta

Panowanie Henryka Walezego (1573-1574) i bezkrólewie (1574-1576)

1574 Potajemne opuszczenie Polski przez Walezego (18 VI) 

1575 Zjazd w Stężycy: proklamacja bezkrólewia

1575 Podwójna elekcja: cesarza Maksymiliana II oraz Anny Jagiellonki wraz z przewidzianym dla niej na męża Stefana Batorym, księciem siedmiogrodzkim

1576 Zjazd w Jędrzejowie: potwierdzenie elekcji Batorego i postulaty dla elekta

Panowanie  Stefana Batorego (1576-1586)

1577 Wojna z Gdańskiem

        Wojny z Rosją.

1577 -Wyprawy Batorego: pierwsza - zdobycie Połocka

(1579); druga - zdobycie Wielkich Łuków

(1580); trzecia - oblężenie Pskowa (1581); rozejm w Jamie Zapolskim - Inflanty w obrębie Rzeczypospolitej (1582)

1577 Przyjęcie przez Kościół polski uchwał trydenckich

1578 Utworzenie piechoty wybranieckiej (łanowej)

1578 Ustanowienie sądu najwyższej instancji - Trybunału Koronnego (Trybunał dla Wielkiego Księstwa Litewskiego - 1581, dla Prus Królewskich - 1585) 1579 Założenie Akademii Wileńskiej przez Batorego

1584-86 Wykonanie egzekucji na Samuelu Zborowskim i konflikt wewnętrzno-polityczny wokół tej sprawy

1585 Zniesienie statutów Karnkowskiego i "palowe" gdańskie

Bezkrólewie (1586-1587)

1587 Podwójna elekcja: Zygmunta Wazy (syna Katarzyny Jagiellonki) i arcyksięcia Maksymiliana Habsburga

Panowanie Zygmunta III Wazy (1587-1632)

1588 Zwycięstwo hetmana Jana Zamoyskiego nad Maksymilianem w bitwie pod Byczyną traktat bytomsko-będziński: rezygnacja Maksymiliana z roszczeń do tronu Rzeczypospolitej (1589)

Powstania kozackie: Kosińskiego (1593); Nalewajki (1594-96); Fedorowicza (1630) Wojny i polityka zagraniczna:

- 1600-05 Wojny ze Szwecją o Inflanty: zwycięstwo hetmana Krzysztofa Radziwiłła pod Kockenhausen (1601); zwycięstwa hetmana Jana Karola Chodkiewicza pod Białym Kamieniem (1604) i Kircholmem (1605)

- 1604-06 Udział wojsk magnatów polskich w wyprawie Dymitra Samozwańca (I) po koronę carską

- 1607-09 Udział wojsk magnatów polskich i litewskich oraz ochotników (porokoszowych) w wyprawie Dymitra Samozwańca (II)

- 1609-19 Wojny Rzeczypospolitej z Rosją: zwycięstwo hetmana Stanisława Żółkiewskiego pod Kłuszynem i zajęcie Moskwy (1610); kapitulacja załogi na Kremlu - Rzeczpospolita utrzymuje Smoleńsk (1612); wyprawa Władysława Wazy przeciw Rosji (1617) i rozejm w Deulino (1619)

- 1613 Sojusz Zygmunta III z cesarzem Maciejem Habsburgiem dotyczący wzajemnej pomocy

- 1620-21 Konflikty zbrojne z Turcją: klęska pod Cecorą i śmierć hetmana Żblkiewskiego (1620); obrona oblężonego Chocimia przez hetmana Chodkiewicza (1621)

- 1625-29 Wojna ze Szwecją o ujście Wisły; rozejm w Starym Targu Ustawodawstwo i polityka wewnętrzna Rzeczypospolitej:

1588 Trzeci Statut Litewski

1592 Sejm "inkwizycyjny" w sprawie domniemanych zamiarów opuszczenia Rzeczypospolitej przez króla i jego układów z Habsburgami

1596 Ogłoszenie w Brześciu unii Kościoła prawosławnego z katolickim 1606-08 Rokosz sandomierski (antyregalistyczny) Mikołaja Zebrzydowskiego 1611-18 Uprawnienia do lenna pruskiego: elektor Jan Zygmunt brandenburski dopuszczony do sukcesji lenna przez sejm wraz z potomkami-elektorami (1611); śmierć Albrechta Fryderyka i objęcie lenna przez linię elektorską Hohenzollernów (1618)

Panowanie Władysława IV Wazy (1632-1648)

Polityka zagraniczna i działania wojenne:

- 1632-34 Zwycięska wojna z Rosją zakończona pokojem w Polanowie (Smoleńsk i Czernihowszczyzna przy Rzeczypospolitej)

- 1635 Rozejm ze Szwecją w Sztumskiej Wsi: odzyskanie ujść Wisły

- 1637 Śmierć Bogusława XIV, ostatniego księcia zachodniopomorskiego; zajęcie Pomorza Zachodniego przez Szwecję; Lębork i Bytów włączone do województwa pomorskiego (1641)

- 1646 Podział Pomorza Zachodniego między Szwecję i Brandenburgię Powstania kozackie:

- 1637 Pawluka; 1638 - Ostrzanina

- 1648 Wybuch powstania Bohdana Chmielnickiego; klęski wojsk Rzeczypospolitej (Żółte Wody, Korsuń, Piławce)

1635 Zrównanie w prawach Kościoła prawosławnego z unickim

Panowanie Jana Kazimierza (1648-1668)

Wojny i ugody z Kozakami:

- 1649 Obrona przez Jeremiego Wiśniowieckiego oblężonego Zbaraża; ugoda zborowska

- 1651 Zwycięstwo nad Tatarami i Kozakami pod Beresteczkiem; ugoda w Białej Cerkwi; klęska pod Batohem (1652)

- 1654 Uchwała Rady Kozackiej w Perejasławiu o przyjęciu zwierzchnictwa cara

- 1658 Ugoda hadziacka: utworzenie "księstwa ruskiego" na Ukrainie pod władzą hetmana jako części Rzeczypospolitej

Wojny z Rosją

- 1654-67 Wojny zakończone rozejmem w Andruszowie: zrzeczenie się przez Polskę czasowo Ukrainy lewobrzeżnej z Kijowem, Smoleńszczyzny i Czernihowszczyzny

Najazd szwedzki:

- 1655 Inwazja na Wielkopolskę i kapitulacja pospolitego ruszenia pod Ujściem; zajęcie przez Karola Gustawa większej części kraju; poddanie Litwy Szwedom przez Janusza Radziwiłła; wyjazd króla na Śląsk; obrona Jasnej Góry; organizowanie oporu - konfederacja w Tyszowcach, działania zbrojne Stefana Czarnieckiego

- 1656 Śluby Jana Kazimierza we Lwowie; wyzwalanie Korony i Litwy spod okupacji szwedzkiej (do 1659)

- 1660 Pokój w Oliwie - utrata większej części Inflant

- 1657 Najazd ks. siedmiogrodzkiego, Jerzego Rakoczego Sprawy Prus Książęcych:

- 1656-57 Uznanie przez Karola Gustawa suwerenności elektora Fryderyka Wilhelma w Prusach Książęcych i jego sojusz ze Szwecją

- 1657 Traktaty welawsko-bydgoskie: uznanie przez Rzeczpospolitą suwerenności elektora w Prusach Książęcych z prawem dziedziczenia lenna przez jego potomków męskich. Lębork i Bytów lennem elektora. Przymierze Rzeczypospolitej z Prusami

Sprawy wewnętrzne Rzeczypospolitej:

- 1652 Liberum veto na sejmie posła z Upity Władysława Sicińskiego

- 1658 Ustawa nakazująca arianom opuszczenie Rzeczypospolitej lub zmianę wyznania

- 1659-62 Plany reform obozu regalistycznego; walka Ludwiki Marii o elekcję następcy vżvente rege

- 1665-66 Rokosz marszałka Jerzego Lubomirskiego; bitwa pod Mątwami i ugoda w Lęgonicach z rokoszanami

- 1668 Abdykacja Jana Kazimierza

Panowanie Michała Korybuta Wiśniowieckiego (1669-1673)

1672 Najazd turecki i traktat w Buczaczu: utrata Podola z Kamieńcem i południowej części Bracławszczyzny

1672-73 Konfederacje wojskowe gołąbska i szczebrzeszyńska

1673 Zwycięstwo hetmana Sobieskiego nad Turkami pod Chocimiem

Panowanie Jana III Sobieskiego (1674-1696)

Działania wojenne i polityka zagraniczna:

- 1675 Układ Sobieskiego z Francją w Jaworowie

- 1676 Bitwa i układ pod Żórawnem: zahamowanie ekspansji tureckiej na Ukrainę

- 1675-79 Projekty odzyskania Prus Książęcych przy poparciu Francji; zmiana orientacji Ludwika XIV i upadek planu (1679)

- 1676 Układ Sobieskiego ze Szwecją w Crdańsku

- 1683 Przymierze Rzeczypospolitej zaczepno-odporne z Austrią; zwycięstwo Jana III Sobieskiego nad Turkami pod Wiedniem

- 1684 Utworzenie Ligi Świętej przeciwko Turcji, z udziałem Polski, Austrii, Wenecji i Papiestwa

- 1686 Tak zwany pokój Grzymułtowskiego z Rosją: potwierdzenie rozejmu andruszowskiego; zagwarantowanie wolności wyznania prawosławnym w Rzeczypospolitej i opieki nad nimi Rosji

- 1686-91 Wyprawy Jana Sobieskiego do Mołdawii Sprawy wewnętrzno-polityczne:

- 1677-79 Reformatorskie próby dworu na sejmach 1677 i 1678-79

- 1685-87 Koncepcje i działania opozycji antyregalistycznej na sejmach 1685 i 1687

 

 

Jasienica

źródła

pliki

linki

banery

kontakt